به نام آنکه جان را حکمت آموخت

نظری به گذشته با اميد به آينده ای بهتر

بررسی تاريخچه مجله پزشکی و سير تحول آن طی ساليان انتشار

مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبريز با انتشار اولين شماره در بهمن ماه 1338 تحت عنوان " مجله پزشکی و داروسازی تبريز" فعاليت خود را آغاز کردو در آبان 1346 با انتزاع دانشکده داروسازی از دانشکده پزشکی نام آن به " مجله دانشکده پزشکی تبريز" تغيير يافت.

مجله از بدو تاسيس تا پاييز 1353 با همت روانشاد استاد دکتر تراب امين الاشرافی منتشر گرديد و طی اين مدت جمعاً 39 شماره با 235 مقاله و 66 ترجمه انتشار يافت. بررسی مقالات شماره های اوليه مجله مويد اين نکته است که در اکثر آنها از کتابهای کلاسيک استفاده شده و در وضعيتی بسيار ساده و ابتدايی نگاشته شده اند. اولين بار روش نگارش نسبتاً صحيح منابع در شماره چهارم سال چهارم مجله مشاهده می شود و همچنين در شماره های اوليه مجله، مسائل اخلاقی مربوط به مقالات در موارد زيادی رعايت نشده است که در اين زمينه فقط به چند نمونه مانند ذکر مشخصات کامل بيماران و يا چاپ عکس آنها بدون رعايت شئون اخلاق پزشکی اکتفا می کنيم. با وجود اين، مساعی استادان عزيز در انتشار مجله در حدود چهل و چند سال پيش شايسته قدردانی است.

از زمستان 1353 مجله به مدت دو سال منتشر نشد و در دی ماه 1355 يک شماره با 6 مقاله و دو ترجمه و در خرداد 1356 نيز يک شماره با 11 مقاله و سه ترجمه انتشار يافت.

دوره بعد از انقلاب:

 مقارن با انقلاب اسلامی و تعطيلی دانشگاهها انتشار مجله از سال 1356 تا سال 1364 قطع گرديد و پس از آن از زمستان 1364 انتشار مجدد آن با نام"  مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبريز" آغاز و دو شماره از آن منتشر شد. از پاييز 1365 به علت تشريفات اخذ مجوز، انتشار مجله بار ديگر متوقف شد و پس از تصويب وزارت فرهنگ و آموزش عالی طی شماره 395/ 25 - 3/4/1366 از پاييز 1367 به عنوان مجله علمی پژوهشی مجدداً منتشر گرديد و اين حاصل تلاش مسئوولين وقت دانشگاه، اعضای هیاًت تحريريه مجله به ويژه مدير آن جناب آقای دکتر محمد رضا نهائی بود. بدين ترتيب از بدو تاًسيس مجله (1338) تا آخر سال 1381 مجموعاً 95 شماره منتشر شده که در تعدادی از آنها دو شماره در يک جلد و سه مورد نيز به صورت تک نگاشت و ضميمه شماره های 6 (1368)، 9 (1369)، 24 (1373) بوده است.

جابه جا شدن دفتر مجله و استقرار در محل فعلی :

با استقرار دانشکده پزشکی در ساختمان جديد در اواخر سال 1379 تنها اطاقی که برای مجله وجود داشت از بقيه ساختمان دانشکده قبلی مجزا گرديد و خدمات پشتيبانی که قبلاً از طرف دانشکده پزشکی اعمال می شد قطع گرديد و اين وضعيت با بازنشسته شدن و تغيير تعدادی از اعضای هياًت تحريريه مجله مصادف شد. با توجه به مسائل و اشکالاتی که در شرايط فوق الذکر برای ادامه فعاليت اعضای هياًت تحريريه ( با ترکيب جديد) و هياًت اجرايی مجله وجود داشت طی چند ماه دفتر مجله دوباره تغيير مکان داد و بالاخره با مساعدت جناب آقای دکتر نوری رياست وقت دانشگاه و به عنوان زير مجموعه ای از حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه در محل جديد خود مستقر گرديد و تدريجاً نسبت به رفع نواقص اقدام شد که اهم آنها به قرار زير است:

الف - انتخاب پرسنل اجرايی و خدماتی:

1- مدير اجرايی

2- مدير داخلی

3- مشاور آمار

4- ويراستاران فارسی و انگليسی

5- تايپيست آشنا به کامپيوتر

6- نامه رسان

7- نظافت چی

ب - پيشنهاد مبنی بر ايجاد پستهای سازمانی ستاره دار برای مدير مسوًول، سردبير و مدير اجرايی مجله که عليرغم موافقت دانشگاه و وزارت متبوع متاًسفانه با مخالفت سازمان برنامه و بودجه مواجه گرديد.

پ - تجهيزات:

1- برقراری دو خط تلفن مستقل

2- فاکس

3- پست الکترونيکی

4- وب سايت

5- اختصاص دو دستگاه کامپيوتر جديد

ت - تشکيل جلسات هياًت تحريريه:

قبل از ترکيب جديد هياًت تحريريه، جلسات ماهی يک بار و با تعطيل در يکی دو ماه تابستان تشکيل می شد. بعد از شروع فعاليت اعضای جديد، ابتدا جلسات هر دو هفته و سپس هر هفته يک بار روزهای چهارشنبه ( به جز ايام تعطيل رسمی) تشکيل شده و به مقالات رسيدگی می شود. علاوه بر اين روزهای شنبه هر هفته جلسه رسيدگی به امور مجله با شرکت مدير مسوًول، سر دبير و مدير اجرايی و اخيراً مدير داخلی تشکيل می شود.

ث - کسب مجوز انتشار:

پس از ساليان متمادی بالاخره مجوز انتشار مجله طی شماره 1819/124 در تاريخ 31 ارديبهشت 1380 از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر گرديد و در همين اوان مجله به دريافت ISSN_1608-5671 نايل آمد.

ج - علاوه بر اين، با تشکيل انجمن سردبيران نشريات علوم پزشکی کشور در 20 ارديبهشت 1380، سر دبير مجله به عضويت اين انجمن پذيرفته شد و در جلسات عمومی انجمن و کارگاههايی که به منظور توجيه اهداف آن و تنظيم معاهده تهران تشکيل شد فعالانه شرکت نمودند.

چ - شرکت در نهمين نمايشگاه سراسری مطبوعات، مطبوعات، گفتگو، تفاهم در تاريخ 9/2/1381 - تهران

ح - پيشنهاد پرداخت حق الزحمه برای داوران مقالات:

که به تصويب هياًت رئيسه محترم دانشگاه رسيد و هر چند ميزان آن در برابر زحمات داوران عزيز ناچيز است اما صرفاً بهانه ای است به منظور قدردانی از آنان و در همين زمينه حتی برخی از اين بزرگواران از قبول آن خودداری می فرمايند و به داوری افتخاری مقالات ارسالی ادامه می دهند.

خ - تغيير شرايط پذيرش مقالات :

با توجه به پيش نويس معاهده تهران در اولين همايش سردبيران مجلات علوم پزشکی کشور در انجمن سردبيران - ارسال شماره هايی از مجله به:تهران، 20 ارذيبهشت 1380.

د - تغيير فرمهای مربوط به داوری مقالات و ايجاد چک ليست جديد برای اين منظور

ذ - تغيير ساختار مقالات مخصوصاً خلاصه مقالات به فارسی و انگليسی از شکل ساده به شکل سازمان يافته

ر - افزودن راهنمای نگارش خلاصه مقالات به زبان انگليسی در شماره های جديد مجله که در عين حال به عنوان راهنمايی برای نگارش مقالات کامل به زبان انگليسی بوده و توجّه به آن ارزش مقالات نويسندگان عزيز را مسلماً افزونتر خواهد کرد.

ز - ارسال شماره هايی از مجله به :

-    وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

-    وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

-    کميسيون نشريات علوم پزشکی کشور - تهران

-    فرهنگستان علوم پزشکی کشور

-    سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ايران در تهران و تبريز

-    مديريت اسناد و اطلاعات - تهران

-    معاونت تحقيقات و فن آوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

-    مرکز ملی تحقيقات علوم پزشکی - تهران

-    مرکز اطلاعات و مدارک علمی ايران - تهران

-    کليه دانشگاههای علوم پزشکی کشور

-    صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران - تهران

-    صدا و سيمای مرکز آذربايجان شرقی

-    پزشکی قانونی تهران - تبريز

-    جامعه جراحان ايران - تهران

-    رياست انجمن راديولژی ايران - تهران

-    جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ايران - تهران

-    اداره کل نيروی انسانی و آموزشی ( ناجا)

-    مدير کل ارشاد استان آذربايجان شرقی

-    خانه فرهنگ استان آذربايجان شرقی

-    دانشگاه آزاد اسلامی - مرکز تبريز

-    دبيرستان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبريز

-    مرکز جامع توانبخشی شهيد فياض بخش ( واحد تحقيقات استان يزد)

-    کتابخانه مرکزی اراک

و کليه گروههای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تبريز

ژ - ارسال شماره هايی از مجله به کشور افغانستان ( وزارت تحصيلات عالی) عطف به نامه شماره 1062/  5/  3  /  ف  مورخه 3/7/81 رييس محترم مرکز امور دانشجويی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

س - دادن نمونه هايی از شماره های اخير مجله به رييس دانشکده پزشکی دانشگاه استانبول در سفر اخير هياًت دانشگاهی به ترکيه مرکب از رياست دانشگاه، معاونين ايشان و تنی چند از استادان دانشگاه

ش - به روز نمودن تاريخ انتشار مجله با تلاش و همت کليه دست اندرکاران مربوط

و اين هنوز اول راه است..........

در اينجا لازم می دانم از مساعد تهای رياست محترم دانشگاه، معاون پژوهشی دانشگاه، اعضای محترم هياًت تحريريه، داوران عزيز، اعضای هياًت اجرايی مجله، رياست انتشارات دانشگاه و ساير همکاران گرامی که در انتشار مجله و فراهم آوردن امکانات در پيشرفت آن سهيم بوده اند از صميم قلب سپاسگزاری نموده و توفيق همگان را از خداوند سبحان آرزو کنم و اميدوارم با توفيق الهی و ياری ايشان شاهد بازهم بهتر شدن کيفيت و کميت مجله باشيم.

دکتر غلامعلی حامد برقی

           سردبير